شناسایی محتوا و ساختار ارزشهای انسانی در دانشجویان ایرانی

ارزشها، ساختارهایی روانشناختی هستند که در نتیجه تجربه های فرهنگی، اجتماعی و شخصی، درونی می شوند و پیامدهای خاص خود را دارند. پژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساختاری ارزشها در جوانان دانشجو بوده است. بدین منظور 600 دانشجو (300 مرد و 300 زن) از چهار دانشکدة دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و با «زمینه یاب ارزشی شوارتز» (svs )، محتوا و ساختار ارزشی آنها مورد ارزشیابی قرار گرفت. روی آورد آماری پژوهش، برای تحلیل ساختاری و منظومه های محتوایی ارزشها، فن تحلیل کوچکترین فضا (ssa ) بود. یافته های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزشهای انسانی جوانان ایرانی، در سطح وسیعی با الگوی نظری جهان شمول ارزشها (شوارتز، 1992) مطابقت دارد و معنابخشی و ساخت دهی به ارزشها در مردان و زنان دانشجو مشابه است. انحراف از الگوی مورد انتظار نیز در مواردی مشاهده شده است. عدم مطابقت ریخت ارزشی پیشرفت با ساختار ریخت اصلی، خصیصه های ویژه (شاخص فرهنگ) دانشجویان ایرانی را منعکس می کند. انحرافهای مشاهده شده بر مبنای همسازی با نظام سیاسی و اجتماعی شدن ایدئولوژیکی در دهه های اخیر و تأثیر پس زمینة دویست ساله از جدال اندیشه های دو نیروی متعارض اصلاح طلبی و سنت خواهی تبیین پذیر است. پژوهش حاضر، یافته های بحث انگیزی را در پی داشت که شایسته پژوهشهای تکمیلی است تا بتوان صحت تبیینهای ارائه شده را با معیارهایی دیگر محک زد.